Historia kamienia

 

Kamień jak tego chce wikipedia to „... obiekt pochodzenia mineralnego o konsystencji stałej, twardej wyraźnie odgraniczający się od otoczenia ...”. Potocznie termin ten oznacza różnego rodzaju skały czy też ich fragmenty. Od najdawniejszych czasów odgrywał on ważną rolę nie tylko w życiu człowieka ale i w rozwoju cywilizacji. Ich wykorzystywanie przez naszych przodków wywarło istotny wpływ na kierunki, szybkość i intensywność tych przemian. Postęp cywilizacyjny opierał się na wytwarzaniu coraz to nowszych, doskonalszych narzędzi. Wiązało się to z poszukiwaniem i wykorzystywaniem innych surowców czy materiałów. O możliwościach tych decydowały ich dostępność a także łatwość praktycznego wykorzystania. Kamienie bardzo dobrze i z dużym efektem wpisywały się w ten trend i spełniały te kryteria. Stąd też jedną z epok cywilizacji zwykło się nazywać kamienną.

 

 

Poniżej skrócony rys historyczny, nieuwzględniający oczywiście wielu innych zastosowań materiałów kamiennych jakie pojawiły się w historii cywilizacji.

 

W życiu naszych przodków kamień pełnił początkowo funkcję ochronną.

Człowiek pierwotny niejako oddawał się w opiekę kamiennej struktury Ziemi. Ludzie współżyli ze skałami korzystahist1jąc z ich naturalnych uformowań. Ciemne wnętrza jaskiń i skalne rozpadliny dawały człowiekowi schronienie, zapewniając bezpieczeństwo bytowania. Przed zimnem, gorącem, zagrożeniami chronili się przecież w „kamieniu”. Naturalne skalne nawisy, nisze a przede wszystkim jaskinie stanowiły tego typu schronienia.

Kamień był pierwszym narzędziem wykorzystywanym przez człowieka.

Z upływem czasu niektóre skalne odłamki, dziękihist2 swemu przypadkowemu niejednokrotnie ukształtowaniu i właściwościom zaczęły pełnić funkcję bardzo potrzebnych ale początkowo prymitywnych narzędzi niezbędnych zarówno w gospodarowaniu jak i polowaniu czy wojowaniu. Stopniowo ulegały one modyfikacjom i ulepszeniom. Przez obciosywanie i gładzenie przyjmowały mniej lub bardziej skomplikowane a przy tym kształty zależne od ich przeznaczenia. Wtedy to ludzie rozpoczęli swe wielowiekowe współżycie z kamieniem. Wówczas też kamień stał się dla nich uosobieniem czegoś trwałego i niezniszczalnego.

Nieuchronny proces ewolucji spowodował, że z czasem kamień zaczął zyskiwać na znaczeniu jako surowiec budowlany.

Wykorzystanie kamienia w budownictwie na dużą skalę obserwujemy w czasachhist3 kultury egipskiej. Cywilizacja ta pozostawiła po sobie m.in. zachwycające precyzją i ogromem wielkie piramidy. Późniejsze kultury – grecka czy rzymska również obcowały na codzień z kamieniem. Do dziś podziwiać można wspaniałe greckie świątynie zbudowane z marmuru zdobione kolumnami, gzymsami. Rzymskie budowle inżynierskie – akwedukty, drogi, wspaniałe pałace z posągami władców Imperium zachwycają swą wielkością i kunsztem wykonania. W porównaniu z tym okres romański i gotycki to raczej czasy ascezy architektonicznej. Ale i z tych czasów po dzień dzisiejszy przetrwały warownie i zamki romańskie, kościoły i katedry gotyckie a potem kamieniczki i wille renesansowe czy pałace baroku.

Walory estetyczne oraz praktyczne kamienia miały duży wpływ na architekturę.

W zabytkach architektury pochodzących z przeszłości można obserwowaćhist4 doskonałe rozwiązania konstrukcyjne funkcjonujące w pełnej harmonii z kolorystyką kamienia, jego fakturą, własnościami fizycznymi. Muratorzy i artyści tworzący w kamieniu chcieli nadać swym dziełom a przez to nazwiskom jak najtrwalszy byt i stąd „Ars longa – vita brevis” to zapewne sentencja, która przyświecała ich trudowi. Przez te wszystkie okresy rozwoju cywilizacji kamień uważany był za najbardziej trwały materiał. Służył niejednokrotnie niemal niezniszczalnym zapisom petrolitycznym, w tym również, nawiązując do Starego Testamentu, pochodzących od Boga. Wzniesione z niego budowle i pomniki miały robić wrażenie i potwierdzać wielkość oraz stałość władzy a także religii.

Kamień jak żaden inny materiał wpłynął na kształtowanie się zarówno konstrukcji jak i form architektonicznych.

Od czasów odległej starożytności aż do połowy XIX-tego wieku był, jeżeli nie jedynym,hist5 to głównym tworzywem architektury monumentalnej. Jego technologiczne właściwości odzwierciedlały się w charakterze nie tylko poszczególnych budowli ale i całych stylów. Koloryt kamienia, jego faktura decydowały o nastrojach architektury, pięknie gmachów czy całych miast.

Analiza i próba zbilansowania wartości dorobku materialnego współczesnych narodów gromadzonego przez wieki wskazuje, że budowle i wyroby wytworzone z kamienia są jego dominującą składową. Ocenia się, że stanowią około 75% wartości światowego dorobku materialnego.

Kamień dalej nie stracił na znaczeniu jako podstawowy surowiec. Jest w stanie podołać współczesnym wymaganiom techniki.

Kamień bywa nadal materiałem cenionym w budownictwie, architekturze, rzeźbie. hist6Stosowany jest do wytwarzania tzw. galanterii kamiennej, wyposażenia pomieszczeń, upiększania parków i ogrodów. Trudno znaleźć tworzywo mogące zastąpić elementy kamienne, nadające budowlom indywidualność świadczącą o ich przeznaczeniu. Odciska piętno na niepowtarzalnym wyrazie estetycznym budowli, wnętrzach czy detalach. Harmonizuje z drewnem, metalem czy nowoczesnymi materiałami budowlanymi. Mimo to, z uwagi na swoje właściwości pozostaje materiałem tajemnym, niełaskawym w obróbce, budzącym respekt.

TOP